اتوماسیون تولید یا Build automation یا builder گونه نرم افزاری است که به توسعه دهندگان کمک میکند تا با اجرای خودکار فرایند تولید، خروجی نهایی پروژه را به سادگی و با کارایی بیشتری تهیه کنند. این ابزار کمکی می تواند به صورت مستقل نصب شود یا بعنوان بخشی از یک IDE در پس زمینه فعال گردد. مثلاً با کلیک روی گزینهی های Build یا Run در ویرایشگرتون این ابزار تمام مراحل لازم برای آماده سازی و اجرای پروژه را بصورت خودکار انجام می دهد.
تاریخچه و تحول Build automation
پیش از وجود ابزارهای Build automation و IDEها، برنامهنویسان این مراحل را به صورت دستی انجام می دادند که وقت گیر و پرخطا بود. با گذشت زمان، این مراحل در قالب یک فایل Bash، VBScript یا Batch تعریف شد و تنها با اجرای یک دستور، فرایند اتوماسیون اجرا میشد. اما این روش باز هم مشکلاتی از جمله عدم انتقال پذیری بین سیستم عامل ها و دشواری maintain داشت...
Build automation امروزی
امروزه ابزارهای Build automation همه مراحل را با یک "syntax مشترک" در یک فایل تعریف می کنند و تنها با یک دستور، تمامی فرایندها به صورت خودکار و یکپارچه انجام می شوند. این ابزارها قابل انتقال به دیگر سیستم عامل ها بوده و به راحتی قابل استفاده و maintain هستند.
با استفاده از این ابزار، می توانید بدون نیاز به IDE، و فقط با یک دستور، تمام مراحل آماده سازی پروژه را انجام دهید. به این صورت که ابتدا یکی از این ابزارها را دانلود و نصب می کنید، سپس فایل تنظیمات مربوطه را در پروژه خود ایجاد می کنید. بعد دستورات لازم برای ساخت، تست، انتقال و اجرای پروژه را در این فایل تعریف میکنید. در نهایت، پروژه شما آماده است و حتی می توانید این فایل را در اختیار دیگران قرار دهید تا آنها نیز با اجرای یک دستور، پروژه را آماده کنند!
عملیاتی که در فرایند Build automation می تواند انجام شود
فرایند build معمول شامل مراحل زیر است که میتوانند با یک کلیک یا یک دستور آغاز شود:
- تنظیم فایل های سورس: آماده سازی و مرتب سازی کدها برای ساختن نسخه نهایی.
- تنظیم نوع خروجی (debug/release): مشخص کردن حالت نهایی خروجی (برای تست یا انتشار).
- تنظیم فایل کانفیگ وب: تنظیمات مربوط به سرور و محیط وب.
- بررسی نسخه compiler/interpreter مورد استفاده: اطمینان از استفاده از نسخه صحیح مثلا PHP یا .Net.
- بهروزرسانی کتابخانه ها: دانلود و بهروزرسانی وابستگیهای پروژه.
- اجرای تستها (Unit Testing): اطمینان از صحت کدها با اجرای تست های واحد.
- ساخت پوشه های مورد نیاز و انتقال فایل ها: سازماندهی ساختار پوشه ها و فایل ها.
- اجرای پروژه: اجرای نهایی پروژه برای بررسی نهایی.
- آنالیز و گزارش دهی: جمع آوری و نمایش گزارش از پروژه اجرا شده.
- آرشیو و پکیج کردن: بسته بندی پروژه در قالب فایل نهایی (مثل ZIP).
- آپلود و استقرار پروژه: آماده سازی و انتقال به سرور.
نمونه فایل build.xml حاوی دستورالعملهای نرم افزار Apache ANT:
<project name="SimpleAntProject" default="compile" basedir=".">
<property name="src.dir" value="src"/>
<property name="build.dir" value="build"/>
<!-- Clean build directories -->
<target name="clean">
<delete dir="${build.dir}"/>
</target>
<!-- Create build directory and compile Java source files -->
<target name="compile" depends="clean">
<mkdir dir="${build.dir}"/>
<javac srcdir="${src.dir}" destdir="${build.dir}"/>
</target>
<!-- Run clean and compile -->
<target name="all" depends="clean, compile"/>
</project>
نرمافزارهای معروف Build Automation
برخی از نرم افزارهای Build automation شامل موارد زیر می شوند:
- برای پروژه های PHP: نرم افزار PHING
- برای پروژه های جاوا: نرم افزارهای Maven, Gradle
- برای پروژه های C و Cpp: نرم افزارهای CMake, Automake, Conan
- برای پروژههای .NET: نرم افزارهای MsBuild, NANT
- برای پروژه های وب: نرم افزارهای Grunt, Gulp
- برای پروژه های متفرقه و چند پلتفرمی: نرم افزار Apache ANT
مزایای استفاده از Build automation
- قابلیت یکپارچگی با CI/CD: ابزارهای Build Automation به راحتی با سیستم های CI/CD مانند Jenkins، GitLab CI و Azure DevOps یکپارچه می شوند و فرایند استقرار مداوم را بهبود می بخشند.
- مدیریت وابستگی ها: بسیاری از ابزارهای Build Automation مدیریت وابستگی ها را به صورت داخلی فراهم می کنند، که به روزرسانی و مدیریت کتابخانه ها و پکیج ها را آسان می کند.
- صرفه جویی در زمان و کاهش خطاها: با اتوماتیک کردن فرایندهای ساخت، احتمال خطای انسانی کاهش یافته و فرایند بهبود می یابد.
- مناسب برای تیم های چند پلتفرمی: با تعریف یک بار مراحل در یک فایل، پروژه به راحتی قابل انتقال بین سیستم عامل ها و محیط های کاری مختلف خواهد بود.